کاربرد روش های آماری در شناسایی رویدادهای فراگیر اقلیمی مطالعۀ موردی : روزهای گرم فراگیر در ایران زمین

Authors

حسین عساکره

هیات علمی حسن شادمان

کارشناس ارشد

abstract

بخش زیادی از پژوهش های اقلیمی را مطالعۀ رویدادهای اقلیمی فراگیر به خود اختصاص داده اند. با این وجود هنوز به طور دقیق و علمی، گستره یا روشی برای تعیین گسترۀ یک رویداد اقلیمی فراگیر ارائه نشده است. تعریف یک گستره که بتواند رویدادهای محلی را از رویدادهای فراگیر اقلیمی جدا کند، از اهمیت بسیار برخوردار است. رویداد فراگیر اقلیمی اولاً می بایست جزئی از طبیعت اقلیم باشد و دیگر این که در سطحی رخ دهد که با الگوهای همدید قابل توجیه باشد. در این پژوهش با هدف دست یابی به یک روش مناسب جهت تعیین گسترۀ رویداد های فراگیر اقلیمی، روزهای گرم فراگیر بررسی شد. بدین منظور از داده های شبکه ای دمای بیشینۀ کشور از ابتدای سال 1340 تا انتهای سال 1386 استفاده شد. در ابتدا روز گرم برحسب آستانۀ صدکی تعریف شد. در این تعریف، روز گرم روزی تلقی می شود که دمای روزهنگام (بیشینه) هر نقطه در هر روز برابر با یا بیش از صدک 90 آن نقطه و آن روز باشد. در این صورت برای هر روز سال و هر نقطه در کشور یک آستانه برای روز گرم قابل تعریف است. در گام بعد رخداد روزهای گرم در گستره های مختلف از پهنه کشور مورد توجه قرار گرفت. براین اساس ابتدا شمار روزهای گرم برای گستره های مختلف در هر سال محاسبه شد. بنابراین مثلاً تعداد روزهای گرم در گسترۀ 20- 10 درصد از کشور برای هر سال محاسبه و سری زمانی آن تنظیم و سپس خودهمبستگی این سری زمانی محاسبه شد. گستره های کم وسعت و نیز پر وسعتِ توأم با روزهای گرم، رفتاری تصادفی نشان دادند؛ زیرا رویدادهای کم گستره بر اساس عوامل محلی و نافراگیر به وجود می آیند. همچنین رویدادهای پرگستره نیز با توالی منظم رخ نمی داده اند. بنابراین در حد فاصل این مقادیر، رویدادهای منتظم و خودهمبسته ای دیده شد. چنین رویدادهایی در نتیجه عوامل همدید مشترکی روی می داد و در نتیجه رویدادهایی الگوپذیر هستند. نتایج نشان داد که گستره 30 درصد بهترین گزینه جهت انتخاب پهنه مورد بررسی رویدادهای فراگیر در ارتباط با روزهای گرم به نظر می رسد. به منظور ارزیابی این نتیجه و نیز با هدف شناخت رفتار مکانی و نظم رخداد روزهای گرم در گستره کشور، مرکز میانگین دمای ایران در تاریخ هایی که روزهای گرم رخ داده اند، محاسبه و ترسیم شد. بدین ترتیب گرانیگاه روزهای گرم به لحاظ عینی بررسی شد. در نهایت، داده های جوی طی رخداد روزهای گرم فراگیر بررسی، طبقه بندی و الگوسازی شد. شواهد حاصل از این تحقیق نشان داد که روش به کار رفته در تعریف روز گرم از صلاحیت کافی برخوردار است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

شناسایی روابط فضایی روزهای گرم فراگیر در ایران زمین

یکی از حالات دمایی، دماهای بالا و رخداد روزهای گرم است. مطالعه رفتار مکانی روزهای گرم به لحاظ شناخت قوانین حاکم بر این حالت مهم دما، ضرورتی اجتناب ناپذیر است. در پژوهش حاضر تلاش شد تا روزهای گرم فراگیر ایران به روش آماری شناسایی و توزیع فضایی آن ها تحلیل شوند. به این منظور از پایگاه داده شبکه ای دمای بیشینه کشور که حاصل میان یابی مشاهدات روزانه از ابتدای سال 1340 تا انتهای سال 1386 است، بهره بر...

full text

تحلیل همدیدی- پویشی روزهای گرم فراگیر در ایران زمین

یکی از حالات دمایی، دماهای بالا و رخداد روزهای گرم است. مطالعه ی روزهای گرم و سازوکارهای جوّی توأم با این رویداد با توجه به اهمیت این حالت دما، ضرورتی اجتناب ناپذیر است. در پژوهش حاضر تلاش شد تا روزهای گرم فراگیر ایران، شناسایی، طبقه­بندی و تحلیل شوند. به این منظور از دو پایگاه داده استفاده شد. اول پایگاه داده­ شبکه­ای دمای بیشینه ی کشور، این داده­ها حاصل میان­یابی مشاهدات روزانه از ابتدای سال 1...

full text

تحلیل همدیدی- پویشی روزهای گرم فراگیر در ایران‌زمین

یکی از حالات دمایی، دماهای بالا و رخداد روزهای گرم است. مطالعه‌ی روزهای گرم و سازوکارهای جوّی توأم با این رویداد با توجه به اهمیت این حالت دما، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است. در پژوهش حاضر تلاش شد تا روزهای گرم فراگیر ایران، شناسایی، طبقه­بندی و تحلیل شوند. به این منظور از دو پایگاه داده استفاده شد. اول پایگاه داده­ شبکه­ای دمای بیشینه‌ی کشور، این داده­ها حاصل میان­یابی مشاهدات روزانه از ابتدای سال 1...

full text

بررسی روند تغییرات فـراوانی روزهای هـمراه با یخبندان های فراگیر و نیمه فراگیر ایران

در این پژوهش جهت شناسایی و آشکارسازی روند تغییرات فراوانی روزهای همراه با یخبندان­های فراگیر و نیمه­فراگیر ایران، داده­های مربوط به دمای حداقل روزانه 663 ایستگاه هواشناسی همدید و اقلیم­شناسی کشور برای بازه زمانی 1962 تا 2004 و برای ماه­های اکتبر تا آوریل از سازمان هواشناسی کشور دریافت شد. پس از دریافت داده­ها و آماده کردن پایگاه داده­های دمای حداقل­ کشور، نقشه­های همدمای کشور برای هر روز از 1/1...

full text

واکاوی آماری تغییرات فراوانی و دمای روزهای گرم در ایران زمین

روزهای گرم از حالت‌های فرین دمایی و یکی از پدیده‌‌های مهم اقلیمی به شمار می‌آید. تغییرات بلندمدت (روند) این پدیده از پیامدها و نیز شواهد تغییرات دمایی – اقلیمی است. همچنین این روزها می‌‌<strong...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
اندیشه جغرافیا

جلد ۷، شماره ۱۴، صفحات ۱-۳۴

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023